حاشیه نماز جمعه ()2

دیروز پلیس و لباس شخصی‌ها در تهران روی سربازان اسرائیلی را سفید کردند و نمازگزاران را به شکلی فجیع‌تر از سرکوب نمازگزاران فلسطینی در مسجد الاقصی، سرکوب کردند. اما حضور سبز هواداران موسوی و سخنان انتقادی هاشمی، نمازجمعه‌ی امروز را به نقطه‌ی عطفی جدید در تحولات سیاسی پس از کودتای انتخاباتی تبدیل کرد دیروز زمین چمن سابق دانشگاه تهران بار دیگر عطر طالقانی را به خود دید و برای جوانان زمان انقلاب، خاطره‌ی نمازجمعه‌های میلیونی آن دوران زنده شد. اما جوانان امروز نیز امروز خاطره‌ای تاریخی را در ذهن نیل خود انباشتند؛ خاطره‌ی تبدیل دژ تسخیرنشده‌ی نمازجمعه که در تمام این سی سال در اختیار محافظه‌کاران بود، به محلی برای اعلام حضور مسالمت‌آمیز جنبش سبز. هرچند این گردهمایی مسالمت‌آمیز با دخالت سرکوب‌گرانه‌ی پلیس و نیروهای لباس شخصی و بسیجی به خشونت کشیده شد برخوردهای امنیتی و انتظامی در نمازجمعه به حدی خشونت‌آمیز بود که گزارش شده در خیابان قدس، هنگامی که نمازگزاران در حال گوش دادن به خطبه‌های نماز بودند، چندین بار با شلیک گاز اشک‌آور مواجه شدند. این موضوع باعث شد که بخشی از نمازگزاران مجبور به ترک محل شوند و برخی دیگر مجبور شوند برای خنثی کردن اشک‌آور، آتش روشن کنند.
همچنین گزارش شده که پلیس ضدشورش و نیروهای انتظامی با لباس فرم، شیشه ماشین‌ها را در خیابان‌های اطراف از جمله خیابان فلسطین، ولیعصر، فاطمی و … می‌شکسته‌اند قطع شدن موبایل‌ها در محدوده‌ی خیابان‌های منتهی به میدان انقلاب، چهارراه ولیعصر، بلوار کشاورز، خیابان انقلاب، خیابان جمهوری و میدان فردوسی نیز از دیگر ابعاد امنیتی شدن فضای نمازجمعه‌ی امروز بود حضوری سبزتر از همیشه اما با همه‌ی اینها حضور گسترده‌ی موج سبز، گسترده‌تر از آن بود که این برخوردهای خشونت‌آمیز، بتواند آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.
جمعیت میلیونی نمازگزاران و تجمع‌کنندگان امروز، در حالی که به طور متداول در مراسم نمازجمعه حداکثر چند ده هزار نفر شرکت می‌کنند و به اذعان همه‌ی ناظران شلوغ‌ترین نمازجمعه‌ها نیز تاکنون به این حجم از حضور نرسیده است، نشان از این داشت که جنبش سبز از هر فرصتی برای ابراز وجود و تاکید بر زنده بودن خود بهره می‌گیرد گزارش‌های رسیده حاکی است جمعیت افراد در نمازجمعه امروز و نقاط اطراف، حدود دو میلیون نفر برآورد شده است. حضور این جمعیت، محدوده‌ی گسترده‌ای از مرکز شهر تهران را تحت‌الشعاع نمازجمعه سبز قرار داده بود؛ حضوری که باعث شلوغی در محدوده‌ای از میدان توحید تا میدان هفت تیر شده بود نمازجمعه‌ی دیروز همچنین از این جهت خاطره‌انگیز و ماندگار بود که به جای مقامات دولتی که برای فرار از شرکت در این مراسم به مشهد پناه برده بودند، چهره‌هایی همچون کروبی، ناطق نوری، محمدرضا عارف و دیگر چهره‌های سیاسی میانه‌رو در صفوف اول نماز دیده می‌شدند از اطراف دانشگاه تهران نیز گزارش شده که همزمان با برگزاری نمازجمعه و پس از آن، سبزپوشان و هواداران موسوی شعارهای متعددی در حمایت از او و علیه دولت کودتا سرمی‌دادند؛ شعارهایی همچون:مرگ بر روسیهروسیه حیا کن، کشورمو رها کنما اهل کوفه نیستیم، پول بگیریم بایستیممرگ بر چینروحانی با غیرت، حمایت حمایتنصر من الله و فتح قریب، مرگ بر این دولت مردم فریبزندانی سیاسی، آزاد باید گرددایرانی می میرد، ذلت نمپذیردیا حسین، میرحسیندولت کودتا، استعفابرادر شهیدم، رای تو پس میگیرم
و علاوه بر اینها فریاد «الله اکبر» نیز صحن اصلی نمازجمعه، محوطه دانشگاه تهران و خیابان‌های اطراف را بارها پر کرد ٬ آتش زدن پرچم روسیه نیز از دیگر اقداماتی بود که مردم علیه وابستگی فکری و رفتاری برخی کودتاچیان به این کشور و در واکنش به دخالت‌ها و مشورت دادن‌های روسیه به کودتاچیان در ایران انجام دادند.
سیاسی‌ترین نماز عبادی- سیاسی
دانشگاه تهران دیروز شاهد قشرها و طبقه‌های مختلفی از نمازگزاران بود که با همراهی موسوی، کروبی و دیگر چهره‌های اصلاح طلب در نماز جمعه شرکت کرده بودند. مرد و زن و پیر و جوان با انواع نگاههای مذهبی و حتی بعضا کمتر مذهبی، امروز در نمازجمعه که همیشه یک عبادت سیاسی خوانده می‌شد، حضور پیدا کردند و بدین ترتیب این نماز را به حق می‌توان سیاسی‌ترین نماز پس از فوت امام خمینی دانست ٬ خطبه های پیش از نماز دیروز حال و هوایی همچون دیگر نمازهای جمعه داشت و طعنه‌هایی علیه هاشمی و حضور سبزها در نمازجمعه نیز در آن وجود داشت. اما بلافاصله جمعیت اطراف دانشگاه تهران که منتظر حضور هاشمی بودند، با شعارهای الله اکبر به پیشواز حضور وی رفتند.مسئولان نمازجمعه آنقدر معطل کردند که وقتی هاشمی در پشت تریبون حضور یافت، زمان از لحظه اذان عبور کرده باشد. اما وقتی هاشمی حضور یافت، از ابتدای سخنان او مشخص بود که بنا دارد اعتدال همیشگی خود را با انتقاد از وضع موجود بیامیزد و شاید به همین خاطر بود که شعارهای الله اکبر و درود بر هاشمی، چاشنی بخش‌هایی از سخنان او شد.
اتحاد سبزها و هاشمی
از ابتدای سخنان هاشمی به نظر می‌رسید فضای حاکم بر صحن اصلی نمازجمعه در اختیار حامیان احمدی‌نژاد باشد، آنچنان که «شعار خونی که در رگ ماست هدیه به رهبر ماست» نیز اینطور نشان می‌داد ٬ اما کمی که گذشت، شعار «مرگ بر چین» و سپس به دنبال تاکید هاشمی بر لزوم حفظ جمهوریت نظام و اتکا به رای مردم، شعار «هاشمی، هاشمی، حمایتت می‌کنیم» نشان داد که سازماندهی گروههای مخالف حتی از عهده‌ی پر کردن محوطه‌ی زمین چمن سابق و صحن اصلی دانشگاه هم بر نیامده است.بدین ترتیب از میانه‌ی خطبه‌های هاشمی، فضا عوض شد و سبزها متوجه شدند در اکثریت‌اند. این شد که طرف مقابل تلاش کرد با شعارهایی در حمایت از رهبری و نیز شعار «مرگ بر غارتگر بیت‌المال» فضا را متشنج کند. اما در اینجا بود که نمازگزاران سنتی هم در مقابل طیف تندروی حامی احمدی‌نژاد ایستادند و با ذکر صلوات، مانع از به نتیجه رسیدن اخلال مورد نظر آنها شدند.او در طول سخنان خود در هر دو خطبه، مثال‌ها و نکات مذهبی متعددی را بیان کرد که تقریبا همه‌ی آنها حاوی کنایه‌های انتقادی علیه وضعیت حاکم بود. همچنین در هیچ جای صحبتش از مردم معترض انتقاد نکرد، بلکه در عوض عملکرد شورای نگهبان و صدا و سیما را به باد انتقاد گرفت.
وی به روایتی اشاره کرد و آن را صحیح ترین حدیث از نوع خود در رابطه با ولایت معرفی کرد. بر اساس این حدیث، پیامبر به امام علی سفارش می‌کند که آن زمان باید به دنبال حکومت باشی که مردم تو را بخواهند و آن زمان که تو را نخواستند، حکومت را کنار بگذار ٬ وی همچنین به وضع کشور چین و برخورد دولت آن با مسلمانان اشاره کرد و گفت: مسلمانان از این نوع برخورد با همکیشان خود، در هر جای دنیا که باشد، متاثر و ناراحت می‌شوند. این سخنان با شعار گسترده «مرگ بر چین» پی گرفته شد که هاشمی در اینجا خطاب به نمازگزاران گفت: من هم همان حرف شما را می‌زنم، و از آنها خواست شعار ندهند.هاشمی در خطبه دوم نیز با اشاره به انتخاباتی که برگزار شد، اشاره کرد که: وضعیت خوبی در پیش از انتخابات وجود داشت و اگر وضع به همان منوال به پیش رفته بود، امیدوار بودیم بهترین انتخابات را در پیش رو داشته باشیم. اما متاسفانه از پیش از انتخابات صحنه‌هایی به وجود آمد که این شرایط را که می‌توانست به بهترین انتخابات منجر شود، حالت دیگری بخشید و فضایی به وجود آورد که اعتماد عمومی خدشه‌دار شد.
پیشنهادات هاشمی برای حل «بحران»
هاشمی با تاکید بر اینکه «این اعتماد از دست رفته را نمی توان به این راحتی دوباره به دست آورد»، خاطرنشان کرد که: برای به دست آوردن این اعتماد، رسانه‌ها نقش زیادی خواهند داشت؛ به خصوص صدا و سیما که متاسفانه خوب عمل نکرد و البته بقیه رسانه‌ها که باید در پوشش قانون حق داشته باشند، انتقاد کنند ولی متاسفانه از این حق قانونی برخوردار نیستند.او به تضییقات و نگرانی مراجع اشاره کرد و از به وجود آمدن چنین شرایطی برای ایشان اظهار ناراحتی و نگرانی کرد. هاشمی سپس با انتقاد از شورای نگهبان به خاطر اینکه نتوانست از فرصت اضافی پنج روزه برای جلب اعتماد مردم استفاده کند، پیشنهاداتی را عنوان کرد که به گفته‌ی وی در مشورت با اعضای خبرگان و مجمع تشخیص هم مورد تایید آنها قرار گرفته است:آزادی هرچه سریع‌تر زندانیان سیاسیبرداشتن محدودیت‌های مطبوعاتدلجویی از آسیب دیدگانبرگزاری مناظره‌های آزاد تلویزیونیو در نهایت مذاکره برای حل اختلاف در نتایج انتخابات.
بدین ترتیب هاشمی در پایان کار موضع نهایی خود را مشخص کرد و تا جایی حتی فراتر از آنچه از او انتظار می‌رود، از جنبش سبز حمایت کرد.
منبع: http://13tir1388.blogfa.com/